Finans düşünceleri

  Türkiye’de ekonomik gidişat ile ilgili kullanılan ölçü döviz kurlarıdır. Döviz kuru artışı enflasyonun altındaysa ekonomide sorun görülmez, üstündeyse işler iyi gitmiyor diye düşünülür. Bu bakış açısı TL kazanıp US dolar harcayan biri için geçerlidir ve ekonomimiz de işte tam da bu durumdadır: Sürekli cari açık verip döviz borçlanan bir ülkenin fertleri tabii ki dövizin artmamasına dua edip durur. Döviz kurlarının enflasyona göre gelişimini en iyi yansıtan ve tek bir grafikte Türkiye ekonomisinin geçmişini ve mevcut durumunu görebileceğimiz, ekonominin barometresi olacak en önemli ölçü TCMB’nin yayınladığı Reel Efektif Döviz Kuru endeksidir. Türk Lirasının ticari ilişkide bulunduğumuz diğer ülke paralarına göre enflasyon farklarından arındırılmış değerini izlemek için güzel bir veridir. Bu endeksin 1994 yılından itibaren gelişimini aşağıdaki grafikte görebilirsiniz. Kaynak: TCMB Reel kurun artması, yani barometrenin yükselmesi, yabancıların Türk varlıklarına olan talebiyle yani

Efsaneye göre tanrı Dionysos Midas’a ‘Dile benden ne dilersen’ der. Midas da ‘Dokunduğum her şey altın olsun’ dileğinde bulunur ve tanrı dileğini yerine getirir. Coşkuyla her şeye dokunarak altın yapan Midas yanlışlıkla kızına dokunur. Bankalarda Midas’a benzerler, ne alırlarsa alsınlar, onu paraya dönüştürürler. Kredi verip para yarattıklarını biliriz de, mal veya hizmet alımlarını bile bankada hesap açarak ödediklerini pek bilmeyiz. Bankaya simit satsanız paranızısize açtıkları hesaba yatırırlar. Bunun nesi kötü demeden önce aşağıdaki hikayeyi okuyun derim Uluslararası bir bankanın Türkiye iştirakinde çalışan Mete bankasının Latin Amerika’daki başka bir iştirakinin hazinesinin başına tayin edilmişti. Türkiye’de enflasyon ortamında gelişen yönetim becerileri onu Latin Amerika’daki enflasyon tehlikesi baş göstermeye başlayan bu ülkeye atanmasındaki en önemli neden idi. Bankada göreve başladığı ilk günlerde bankanın yerel para olan Peso cinsinden özet bilançosu aşağıdaki gibi kend

  Yumurta mı tavuktan çıkar tavuk mu yumurtadan çıkar misali kredi mevduattan mı verilir yoksa mevduat mı krediden meydana gelir tartışmalarını izleyip duruyorum. Bende bu konuya bir hazineci açısından bakmak istedim. Bankanın kendi mevduatını yaratması Durumu anlatmak için 2 bankalı (B ve K) bir sistem düşünelim. Gerçekten da bir bankanın kredi vermesi için mevduata ihtiyacı yoktur. Bankaların hazinelerine hiçbir zaman “mevduatımız yeterliyse kredi verelim” diye sorulmaz, sadece hazine kredi verilmesine çeşitli kaynaklardan fonlama imkanına göre yeşil ışık yakar veya yakmaz. Bu durumda K banka 100 TL kredi verdiğinde kredi müşterisinin hesabına 100 TL geçer. Para yoktan var edilmiştir! Bilançosu aşağıdaki gibi gözükür: Takip eden zamanda müşteri çeşitli ödemelerini yapar (B bankaya 80 TL gönderir),   K bankanın hazinesinin 80 TL bir kaynak bulması gerekmektedir, B Bankanın ise 80 TL fazla parası vardır. Her ikisin